Revolucionarni film Stenlija Kjubrika, “2001: Odiseja u svemiru”, premijerno je prikazan na današnji dan 1968. godine. Scenario su radili Kjubrik i Artur C. Klark, britanski pisac naučne fantastike, prema čijim kratkim pričama je ostvarenje i zasnovano.
Radnja prati svemirski put do Jupitera, nakon otkrića vanzemaljskog monolita koji utiče na ljudsku evoluciju. Film se bavi pitanjima egzistencijalizma, tehnologije, veštačke inteligencije i mogućnosti vanzemaljskog života.
Kritičari su zabeležili da “2001: Odiseja u svemiru”, s naučne strane, verodostojno prenosi prikaz svemirskog leta, što je predstavljalo pionirski poduhvat uz specijalne efekte i razne vidove maštovitosti. Dela klasične muzike Riharda Štrausa, Arama Hačaturijana, Đerđa Ligetija, ali i kompozicija “Na lepom plavom Dunavu” Johana Štrausa II, mogu se čuti kroz celo ostvarenje.
Film je bio revolucionaran za to vreme, i utabao je put budućim sličnim kinematografskim projektima. Međutim, kritičari su bili podeljeni. Jedni su ga posmatrali kao mračni apokaliptični film, a drugi sasvim suprotno – kao nadu za ljudsku civilizaciju.
“2001: Odiseja u svemiru” je bio nominovan za 4 Oskara, od kojih je dobio samo jedan – u kategoriji za specijalne vizuelne efekte.
Danas važi za jedan od najuticajnijih filmova ikad napravljenih. Godine 1991. Kongresna biblioteka u SAD ga je okarakterisala kao “kulturološki, istorijski i estetski značajnim”.
Godine 2010. filmski magazin The Moving Arts Film Journal ga je proglasio najboljim filmom svih vremena.
HL/Izvor: telegraf.rs