Pevač, glumac i čuveni aktivista Hari Belafonte umro je u 96. godini.
Uz izvođenje svetskih hitova poput “Day-O (The Banana Boat Song)”, osvajanje Toni nagrade za glumu i pojavljivanje u brojnim igranim filmovima, Belafonte je proveo život boreći se za razne ciljeve.
Finansirao je brojne inicijative 1960-ih za donošenje građanskih prava Amerikancima crne rase; vodio kampanju protiv siromaštva, aparthejda i side u Africi, i podržavao političare na strani levice kao što su bili kubanski lider Fidel Kastro i venezuelanski vođa Ugo Čavez, piše Guardan.
Odrastao u siromaštvu, borio se sa disleksijom
Belafonte je rođen 1927. u radničkom Harlemu u Njujorku, a osam godina detinjstva proveo je na Jamajci, rodnoj zemlji svojih roditelja. Odrastao je u siromaštvu. Vratio se u Njujork kada je došlo vreme da krene u srednju školu, ali se borio sa disleksijom i napustio je školu u ranim tinejdžerskim godinama.
Radio je privremene poslove na pijacama, a zatim se prijavio u američku mornaricu sa 17 godina u martu 1944. u Nju Džerziju. Nakon što je rat završio, radio je kao pomoćnik domara, ali je želeo da postane glumac nakon što je gledao predstave u njujorškom “American Negro Theatre”, zajedno sa kolegom ambicioznim glumcem Sidnijem Poatjeom.
Pohađao je časove glume na koje su odlazili i Marlon Brando i Volter Matau, plaćao je te časove tako što je pevao folk, pop i džez po klubovima u Njujorku, zajedno sa grupama čiji su članovi bili Majls Dejvis i Čarli Parker.
Uspesi na samom početku karijere
Svoj debitantski album objavio je 1954. godine, zbirku tradicionalnih narodnih pesama. Njegov drugi album “Belafonte” bio je prvi broj jedan na novoj američkoj Billboardovoj listi albuma u martu 1956. ali je taj uspeh nadmašio njegov treći album objavljen naredne godine, “Calypso”, koji je govorio o njegovom jamačjanskom poreklu.
Ostaće upamćen da je prvi na američku scenu doneo feelgood calypso stil i objavio prvi album koji je u SAD prodat u više miliona primeraka.
Legendarna pesma
Pamtiće se mnogi hitovi legendarnog pevača, među kojima je i pomenuta numera Day-O (The Banana Boat Song), koja je bila čak 18 nedelja na britanskoj listi hitova, a tri nedelje nalazila se na drugom mestu.
Njegova verzija pesme “Mary’s Boy Child” kasnije je bila prva na britanskoj listi iste godine, dok je “Island in the Sun” dosegao treću poziciju.
Izdao je 30 studijskih albuma, plus duete poput onog sa Lene Horne. Dobitnik je dva Gremija, pripala mu je i ova nagrada u kategoriji za životno delo i nagrada predsednika Akademije za zasluge, navodi Gardijan.
Prvi snimak Boba Dilana kako svira usnu harmoniku, objavljen je na bila je na Belafonteovom albumu iz 1962. “Midnight Special”. Godinu dana ranije uz pomoć Frenka Sinatre nastupio je na inauguraciji Džona F. Kenedija.
Glumačka karijera
Nagrada Toni pripala mu je za pojavljivanje u “John Murray Anderson’s Almanac”, glumio je u filmu “Island in the Sun” sa Džejmsom Mejsonom i Džoan Kolins sa kojom je imao aferu. Igrao je u dva dela “Brigt Road” ali je odbio ulogu u trećem nastavku smatrajući to rasno ponižavajućim.
Društveni aktivizam
Kasnije je rekao da je ta odluka “pomogla njegov buntovnički duh” koji je oduvek postojao u njemu. Novostečeno bogastvo koristio je za finansiranje raznih inicijativa. Mentori su mu bili Martin Luter King Junior i Pol Robenson. Kasnije je pomogao Kingu da izađe iz zatvora u Birmingemu u Alabami 1963. Učestvovao je u organizaciji marša na Vašington koji je kulminirao Kingovim govorom “Ja imam san”.
Finansirao je organizacije “Freedom Riderse” i “SNCC”, koje su okupljale aktiviste koji su se borili protiv nezakonite segregacije na američkom jugu, aradio je i na registraciji birača.
Kasnije se usredsredio na niz inciijativa posvećenih Africi. Albumom “We Are the World”, prikupio je više od 63 miliona dolara za pomoć gladnim, a albumom iz 1988. “Paradise in Gazankulu” protestovao je protiv aparthejda u Južnoj Africi. Bio je ambasador dobre volje UNICEF-a i borio se protiv side u Africi.
Kritikovao Buša, ali i Bijonse
Podržavao je levicu, na sastanku sa Čavezom 2006. rekao je da bivši američki predsednik Džordž W. Buš najveći terorista na svetu, a njegove sekretare Kolina Pauela i Konodlizu Rajsa kao robove svog gospodara što su oni demantovali. Često je kritkovao demokrate pa i Baraka Obamu.
Kritikovao je Džej Zija i Bijonse 2012., smatrajući da su okrenuli leđa društvenoj odgovornosti. “Dajte mi Brusa Springstina, pa da razgovaramo, stvarno mislim da je on crnac”. “Ti si taj aktivista za građanska prava i upravo si okrenuo belca protiv mene u “belim medijima”. To je pogrešan naćin”, odgovorio mu je producent.
Tri braka, četvoro dece
Ženio se tri puta, prva supruga bila mu je Margerit Bajrd, sa kojom je dobio dve ćerke jedna se bavi drušvenim aktivizmom, a druga glumom.
Sa drugom suprugom Džuli Robinson dobio je još dvoje dece, ćerka je glumica a sin muzički producent. Pre 15 godina oženio se Pamelom Frenk koja ga je nadživela.
