Edgar Alan Po jeste jedan od najuticajnijih književnika svih vremena. Ove godine, inspiraciju u njegovom delu pronašao je i mladi umetnik i reditelj, Aleksa Mirosavljević iz Artimedie, snimivši kratki film “Gavran” koji je rađen prema istoimenoj Poovoj pesmi. Kada smo pitali zašto baš Po i zašto njegova pesma “Gavran”, reditelj je objasnio da ga posebno fascinira atmosfera u Poovim delima i ono što se krije iza njegovih pesama, kao i sama činjenica da gavran poseduje ljudske osobine i ume da govori, što je bio veliki izazov prikazati u filmu.
Ovaj film nije nimalo statičan, što isprva očekujemo od adaptacije jedne pesme, baš naprotiv, na živopisan i veoma slikovit način prikazuje unutrašnju borbu pesnika s tugom i bolom zbog izgubljene drage i sa smrću koja je simbolično oličena u gavranu. Vizuelno veoma privlačna, ova verzija “Gavrana “ sadrži dve celine koje su vešto povezane u jednu: deo kada glavni junak sanja i deo koji je se odigrava u stvarnosti. Ova novina, pored par drugih koje je Aleksa uveo u svoj film, možda nije vidljiva na prvo gledanje, ali je i te kako važna za razumevanje i formiranje celokupne slike o filmu.
Bezimeni glavni junak (za koga književni kritičari smatraju da je čak sâm pesnik koji se pojavljuje kao lik u svojoj pesmi) ostvaruje prisan odnos s publikom, odlučivši se za recitaciju umesto običnog dijaloga, budući da pesma izaziva mnogo jača i dublja osećanja kod gledaoca nego adaptiran tekst. Ono što ovog lika čini interesantnim su njegove nagle promene raspoloženja i veoma intenzivni izlivi emocija zbog kojih na trenutak deluje kao ljubavnik ophrvan bolom, dok je već sledećeg kao pomahnitali Faust koji gubi dodir sa stvarnošću. Iako jasno određena, granica između sna i jave na trenutke biva i zamagljena, a prilično impresivni glavni deo filma odigrava se u njegovoj glavi, odnosno snu. Međutim, jednako je stvaran, možda i stvarniji od onoga sto se dešava na javi. Shimon Tsubota je na jedan nov, drugačiji i zanimljiv način predstavio glavnog junaka i njegovu borbu s gavranom i svojim ličnim demonima.
Gavran u filmu, kao i u pesmi, predstavlja glasnika smrti. Ovaj sveprisutan motiv se konstantno pojavljuje i prepliće sa ostalim motivima, kroz ceo film, od mrtve drage – Leonore, “koju anđeli uzeše”, pa i samog pesnika koga čeka skora i sigurna smrt zbog neizmerne tuge koja ga mori. Luka Vučićević je pokazao da mu uloga gavrana pristaje posebno zato što se glumčeva fizionomija lica i fizičke karakteristike odlično uklapaju sa onima koje gavran poseduje. Njegov smeli nastup, zastrašujuć izgled, kao i njegova celokupna pojava doprinose mračnoj atmosferi i stavljaju nam odmah do znanja da je on ptica zloslutnica iz naslova. A i njegov dolazak na scenu maestralno je tempiran. Ponavljanje čuvenog “Nikad više” glumac je mogao da načini zanimljivijim eksperimentišući glasom i pokretima, ali je svakako jedan od boljih gavrana koje sam imala prilike da vidim.
Zanimljivo je što je reditelj ubacio još nekoliko novina u “Gavrana”, između ostalog naratora koji u originalu tj. pesmi ne postoji, ali koji nije tu da bi popunio praznine u filmu ili estetike radi, već postaje neizostavan faktor u određenim scenama. On ujedno predstavlja dvojnika glavnog junaka dopunjujući ga, preuzimanjem nekih njegovih osobina, dok s druge strane simbolizuje dijametralno suprotnu ličnost u odnosu na gavrana, pa čak i služi kao spona da bi uspostavio balans između dobra i zla (gavrana i glavnog lika). Naratora tumači Pavle Mensur, koga prvenstveno odlikuju odlična dikcija i prepoznatiljiva boja glasa – važne odlike jednog naratora. Takođe neočekivano, na kraju filma pojavljuje se Leonora (Vanja Ćosavić), koju nemamo prilike da čujemo, ali zaokružuje film poslednjom scenom povezujući na taj način dva glavna motiva koje je Po ukomponovao u svoju pesmu – smrt i lepotu.
Postoje, naravno, i neki propusti u filmu kao što su nedostatak dubine i melanholičnosti, osobina koje su vrlo tipične za Poove likove, a kojih ovde nema, u nekim trenucima. Neke scene su mogle vokalno da budu bolje potkrepljene i bolje odrađene. No, najvažnije odlike ovog filma jesu svedeno i efektno uvođenje likova, bez bespotrebnih scena i usiljenih dijaloga. Ako se ostave po strani sitne zamerke koje sam navela, film obećava desetak minuta uživanja, a vizuelno predstavlja osveženje u moru adaptacija Poovih dela.
(fantasticnivodic.com)
